Ćma bukszpanowa to obecnie jeden z podstawowych szkodników bukszpanów. Kontrola jej rozwoju jest niezbędna, aby rośliny te były zdrowe i utrzymane w dobrej kondycji. Do tej pory gatunek tej ćmy obserwowano głównie na bukszpanach, ale atakuje one również inne rośliny takie jak laurowiśnie, irgi czy trzmieliny.
Ćma bukszpanowa – rozwój szkodnika
Ćma bukszpanowa zimuje w drugim i trzecim stadium, w postaci larwy (gąsienicy) w oprzędach. Wiosną, gdy temperatury wzrosną do 10-12 stopni Celsjusza, gąsienice rozpoczynają żerowanie (koniec marca – początek kwietnia). W związku z tym już w tym okresie może pojawić się konieczność wykonania pierwszego zabiegu przeciwko tym gąsienicom (zalecamy preparaty biologiczne na bazie Bacilius tchuringensis Kurstaki –np. Lepinox, Dipel, Delfin). Następnie gąsienice przepoczwarzają się. Dorosłe osobniki ćmy pojawiają się ok. połowy maja i latają do czerwca. Aby dokładnie uchwycić lot motyli, należałoby już na początku maja wystawić pułapki feromonowe. W typowych warunkach drugie pokolenie motyli lata i składa jaja od sierpnia do września, a w ciepłe lata nawet do października. Ze złożonych jaj lęgną się gąsienice, które żerują do zimy, a później zimują w oprzędach. To one podejmują wiosną, w marcu, ponowny żer na bukszpanach. Problem w tym, że typowe warunki występują coraz rzadziej, a w ciepłe lata ćma potrafi dać nawet cztery pokolenia, które są coraz bardziej rozmyte w czasie, i w zasadzie o żadnej porze lata nie można wykluczyć wystąpienia gąsienic. Istotne staje się więc zwłaszcza wyznaczenie lotu pierwszego pokolenia.
Kontrola i zwalczanie ćmy bukszpanowej
Schemat postępowania w ciągu roku z kontrolą ćmy powinien więc wyglądać według nas w następujący sposób
Cięcie bukszpanów w marcu przed rozpoczęciem żerowania gąsienic (ograniczenie występowania- część szkodników usuniemy wraz ze ściętymi pędami)
Dokładne lustracje od marca do połowy kwietnia, w okresie cieplejszej pogody – szukamy żerujących gąsienic. Jeśli wystąpią, przystępujemy do zwalczania, preferując preparaty biologiczne.
W pierwszej połowie maja – wywieszamy pułapki feromonowe. Feromony wymieniamy co 6-8 tygodni. Pułapka powinna wisieć do połowy października. W tym miejscu należy zaznaczyć, że co do zasady pułapka nie służy do zwalczania motyli, a jedynie do stwierdzenia, kiedy przylatują. Łapie tylko ćmę bukszpanową i tylko osobniki męskie. Samic nie łapie wcale. Wystawienie większej ilości pułapek nieco zakłóca orientację motyli, jednak najczęściej tylko w niewielkim stopniu redukuje kolejne pokolenie gąsienic.
Po złapaniu pierwszego motyla przystępujemy do kontroli pierwszego (i kolejnych) pokolenia.
Wywieszamy saszetki z kruszynkiem – trichogramma. Wywieszamy 1-2 kartoniki ze spasożytowanymi jajami po ok. 7 dniach po złapaniu pierwszej ćmy. Kartoniki wywieszamy w pobliżu bukszpanów. Czynność powtarzamy, co 7-14 dni do końca lotu motyli (składania jaj), czyli w zasadzie do połowy października. Kruszynek jest bardzo drobnym owadem, który atakuje jaja motyli, m.in. ćmy bukszpanowej. Ponieważ nie można zagwarantować , że kruszynki spasożytują wszystkie jaja ciem, w przypadku pojawienia się żerujących gąsienic ponawiamy zabieg zwalczania szkodnika z preferencją preparatu biologicznego(Lepinox, Dipel, Delfin). Gąsienic pierwszego pokolenia należy spodziewać się od końca maja do połowy czerwca. Ponieważ ćma bukszpanowa w okresie lata nie daje już wyraźnych, oddzielonych od siebie pokoleń (2-4), składanie jaj i wylęg larw w zasadzie może zachodzić w sposób ciągły. Z tego powodu saszetki z kruszynkiem należy wystawiać co 7 dni. Z moich obserwacji wynika, że w temperaturze 5 stopni Celsjusza można je przechowywać do 10 dni. Ponieważ z różnych względów kruszynek może nie być w 100% skuteczny, cały czas należy sukcesywnie obserwować rośliny, i w razie wystąpienia żywych gąsienic zastosować zabieg zwalczający, z preferencją preparatu biologicznego. Ostatni zabieg można wykonać w połowie października, jeśli będzie skuteczny nie będzie konieczności zwalczania larw w okresie wczesnej wiosny.
Naturalne zwalczanie ćmy bukszpanowej
Do zwalczania ćmy bukszpanowej w pierwszej kolejności preferujemy preparaty biologiczne bazujące na bakterii Bacilius thuringensis. Jest to preparat całkowicie bezpieczny dla innych owadów, w tym owadów pożytecznych i zapylających (pszczoły).
Preparaty bazujące na Bacilius thuringensis zwalczające gąsienice motyli (w tym ćmę bukszpanową ) to np. Lepino, Dipel, Thuricide, Delfin. Na terenach zieleni które my chronimy stosujemy te preparaty w mieszaninie: preparat bazowy (np. Lepinox Plus 3×10 g), + Protector 250 ml (zapobiega zmywaniu, chroni pożyteczne bakterie przed UV) + krzem spray (wzmacnia blaszkę liściową, zmniejsza szkodliwość ćmy)+ Nawóz uniwersalny do roślin 1,2 L (odżywia roślinę, bardzo dobrze działa z krzem spray), + Em Farma z wrotyczem (dodatkowo zwalcza ćmę, aktywizuje biologicznie krzem, dodatkowo chroni przed chorobami). Taka mieszanina bardzo skutecznie zwalcza szkodniki wzmacnia rośliny, jest całkowicie bezpieczna dla owadów pożytecznych. Na naszych stronach taki komplet można znaleźć pod nazwą „eliksir”, w którym można modyfikować niektóre składniki. Należy zwracać uwagę, aby ciecz z preparatem nanieść dokładnie, również do wnętrza krzewu (działa tylko pokarmowo).
Z preparatów chemicznych do zwalczania ćmy bukszpanowej można zastosować Mospilan (preparat systemiczny), lub Neemazal. Przy stosowaniu środków ochrony roślin należy zawsze postępować zgodnie z informacjami znajdującymi się na etykiecie.
