Ślimaki nagie mogą chronić się przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi w glebie na różnych głębokościach. Umożliwia im to przetrwanie przez wiele miesięcy. Dlatego tak trudno jest określić rzeczywiste nasilenie występowania i rozmieszczenia tych szkodników.
Zagęszczenie ślimaków w uprawie roślin waha się od kilku do kilkudziesięciu osobników na 1 m², a w miejscach ich bytowania liczba ta może wynosić nawet 100 osobników na 1 m². Monitoring występowania i zagęszczenia ślimaków jest odpowiedni do wykrywania obszarów zagrożonych przez ślimaki nagie. Ułatwi też przygotowanie prognozy ryzyka uszkodzeń roślin na plantacji.
Najważniejszym z punktu widzenia monitoringu jest okres bezpośrednio przed wysiewem nasion. Monitoring prowadzi się od zbioru przedplonu do fazy rozwojowej pięciu liści właściwych rośliny uprawnej. Ocenę wielkości uszkodzeń roślin przeprowadza się na podstawie obserwacji liczby uszkodzonych roślin i stopnia ich uszkodzenia. W wyznaczonych punktach, wzdłuż losowo wybranego rzędu, należy obserwować na przykład: 50 ziarniaków, po 20 siewek w fazie liścieni i 1 liścia lub po 10 roślin w fazie od 2 do 5 liści właściwych. Uzyskane dane obserwacyjne wykorzystuje się do określenia średniego procentu uszkodzonych roślin i średniego procentu ich uszkodzenia, według trzystopniowej skali uszkodzeń roślin. Stopień uszkodzenia rośliny należy ustalić na podstawie wzrokowej oceny wielkości zniszczonej powierzchni ziarniaków i wszystkich organów nadziemnych roślin.
1 stopień – słaby: uszkodzenia rośliny do 25%;
2 stopień – średni: uszkodzenie rośliny do 50%;
3 stopień silny: uszkodzenia rośliny ponad 50%.
Przyjmuje się, że uszkodzenie ziarniaków i kiełków zbóż, podcięcie roślin przy podstawie gleby oraz uszkodzenie liścieni i pączków wierzchołkowych siewek rzepaku i innych roślin oznacza 100% ich zniszczenie.
Monitoring występowania ślimaków i zwalczanie szkodników w ogrodzie
W prowadzeniu obserwacji pomocne będzie rozmieszczenie pułapek chwytnych lub ramek.
Pułapki chwytne dostarczają danych o liczebności ślimaków oraz o ilości występujących gatunków na danym terenie, a przede wszystkim są najlepszą metodą odławiania ślimaków. Pułapki chwytne, inaczej maty o wymiarach 50 × 50 cm, wykonane z filcu pokrytego od dołu czarną folią, a od góry folią aluminiową, która odbija promienie słoneczne. Takie pułapki z łatwością można wykonać samemu, lub użyć duże, białe podstawki pod doniczki, pozostawione do góry dnem, w taki sposób by całkowicie nie przylegały do gruntu.
Maty umieszcza się na powierzchni zwilżonej gleby, mocując metalowymi szpilkami do podłoża lub obciążając je kamieniami. Ślimaki chętnie wchodzą pod pułapki chwytne, ponieważ służą im jako kryjówki podczas dnia i nocy. Pod matami warto zostawić pokarm, który będzie przynęcać ślimaki. Sprawdzą się liście kapusty, części ziemniaków i marchwi lub inne warzywa. Pozostawiony pokarm należy wymieniać dwa lub trzy razy w tygodniu po przeliczeniu odłowionych ślimaków. Pułapki należy rozstawić losowo w różnych częściach pola, najlepiej w pobliżu miedz i zarośli, w miejscach wilgotnych oraz w zagłębieniach terenu. Na 1 ha uprawy powinno się znaleźć co najmniej 10 pułapek, pozwoli to określić ogniska występowania ślimaków.
Drugą metodą jest liczenie ślimaków w ramkach 50 × 50 cm. Dzięki niej można zgromadzić jedynie orientacyjne dane na temat obecności i liczby aktywnych ślimaków na powierzchni gleby. Obserwacje w ramkach należy prowadzić w nocy lub w czasie pochmurnego i deszczowego dnia. Co dwa lub trzy dni należy wykonać kilka odczytów z ramek. Obliczyć średnią liczbę ślimaków w każdej ramce i przeliczyć ją na powierzchnię 1 m2. W ten sposób można dowiedzieć się o ilości aktywnych i żerujących osobnikach, w danym czasie na polu. Przyjmuje się, że cztery i więcej ślimaków na jedną pułapkę, powoduje uszkodzenie 10% roślin w stopniu średnim i silnym.
Metoda uprawy – sposób ograniczenia ślimaków w ogrodzie
Na wielkość i jakość plonu oraz skalę uszkodzeń roślin na polu, duży wpływ mają stosowane zabiegi uprawowe. Ogromne znaczenie ma technika uprawy gleby, a więc wszystkie zabiegi agrotechniczne takie jak: technika siewu, głębokość siewu, jakość przykrycia nasion glebą, rozstaw roślin, zmianowanie, zagęszczenie roślin uprawnych oraz dobór odmian szybko kiełkujących. Zabiegi agrotechniczne mogą ograniczyć liczebność ślimaków w uprawach, co najmniej o połowę.
Ochrona roślin przed ślimakami – naturalne metody
Inne niechemiczne metody ochrony roślin uprawnych przed szkodliwymi ślimakami, to na przykład wykorzystanie alternatywnego pokarmu. Niektóre gatunki chwastów są apetyczne dla ślimaków. Ślimaki nagie preferują takie gatunki chwastów, jak: mniszek lekarski, tasznik pospolity, koniczyna biała, rdest kolankowaty, wrotycz pospolity, jasnota różowa i szczwół plamisty. Chwasty te są chętniej zjadane od niektórych uprawianych gatunków roślin. Dlatego mogą być wykorzystane w ich ochronie przed ślimakami.
W ogrodach, oprócz pułapek chwytnych z powodzeniem można zastosować bariery służące do ograniczania przemieszczania się ślimaków do miejsc z cennymi roślinami. Niektóre działają odstraszająco a inne przynęcająco. Taśmy miedziane lub maty tekstylne z różnymi związkami, umieszczone wokół uprawianych roślin mogą chronić cenne okazy i odstraszać szkodniki.
Ślimaki nagie, a zwłaszcza młode osobniki mają sporą grupę wrogów naturalnych, zarówno spośród kręgowców, jak i bezkręgowców. Należą do nich: żaby, jaszczurki, kaczki, kury, drozdy, szpaki, gawrony, jeże. Udział w ograniczaniu liczby ślimaków mają również drapieżne chrząszcze, a także pasożytnicze nicienie. W obrębie pól i ogrodów powinno się chronić pożyteczne zwierzęta poprzez utrzymywanie: żywopłotów, oczek wodnych i budek lęgowych dla ptaków.
Walka ze ślimakami nagimi jest bardzo długa i pracochłonna. Jednak wykorzystanie wszystkich dostępnych metod ograniczania i zwalczania tych szkodników z pewnością zagwarantuje bardzo dobre rezultaty w ochronie roślin.
